Nachtplassen & oorzaken

Als je slaapt krijgt je lichaam de kans om zich te herstellen. Het aantal uur slaap dat we nodig hebben varieert per persoon, maar de meeste volwassenen hebben gemiddeld zeven uur slaap per nacht nodig. Een goede nachtrust betekent voldoende onafgebroken slaap en een uitgerust gevoel in de ochtend.

Een slechte nachtrust heeft invloed op hoe we ons voelen. Je kunt je minder goed concentreren en het vermogen om informatie op te nemen en te onthouden gaat achteruit. Als je niet goed bent uitgerust, ben je tot minder in staat, en een slechte nachtrust leidt ook tot een verminderde weerstand.

Door de meeste mensen wordt twee keer of vaker plassen per nacht als hinderlijk ervaren. Als je iedere nacht meerdere keren naar de wc moet, wordt je slaap verstoord en ben je overdag niet goed uitgerust. En een slechte nachtrust kan weer gevolgen hebben voor je functioneren en gezondheid. Om een beeld te krijgen van je plas- en drinkgewoonten kun je een Nachtplasboekje bijhouden. Op deze pagina kun een Nachtplasboekje downloaden.

Als je het idee hebt dat je ’s nachts te vaak moet plassen,  en het nachtplassen je nachtrust beïnvloedt is het sowieso verstandig om dit eens met je huisarts te bespreken.

Het zou kunnen dat je vermoeid bent omdat je niet goed genoeg kunt herstellen tijdens je slaap. Dit kan allerlei oorzaken hebben, zoals stress of een verstoorde hormoonbalans. Het kan ook zijn dat je te weinig slaapt omdat je ’s nachts (te vaak) wakker wordt om te plassen. Als je het vermoeden hebt dat dit laatste voor jou geldt, is het handig een Nachtplasboekje bij te houden.

Waarom moet ik een Nachtplasboekje bijhouden?

Het Nachtplasboekje geeft een goed beeld van hoeveel je gedurende een etmaal drinkt en weer uitplast, en over de verhouding van de urineproductie overdag ten opzichte van ’s nachts. Het is een handig hulpmiddel dat je huisarts kan gebruiken om inzicht te krijgen in je situatie. Het kan zijn dat je huisarts je vraagt om een Nachtplasboekje bij te houden. Als je vooraf zelf alvast inzicht wilt in je plas- en drinkpatroon, kan je hier een Nachtplasboekje downloaden.

Alcohol, koffie en thee hebben een remmende werking op het antidiuretisch hormoon (vasopressine). Dit hormoon bepaalt de hoeveelheid vocht in je urine. Als je veel alcohol drinkt, komt er teveel vocht in de urine terecht, waardoor je vaker moet plassen.

Je kunt beginnen om minder alcohol en cafeïne (in thee en koffie) te drinken. Ook is het raadzaam om vlak voor het slapengaan niets meer te eten of te drinken. Het is wel belangrijk dat je je normale vochtinname overdag op peil houdt.

Als je overdag (over)vermoeid bent en het idee hebt dat je hierdoor slechter functioneert, is het goed om dit eens met je huisarts te bespreken. Ook als je het simpelweg hinderlijk vindt om (te) vaak wakker te worden om te plassen is het aan te raden om met je arts na te gaan waar dit door komt en of er een oplossing voor is.

Het is belangrijk om nycturie (nachtplassen) serieus te nemen, want een slechte nachtrust heeft invloed op hoe we ons voelen. Je kunt je minder goed concentreren en het vermogen om informatie op te nemen en te onthouden gaat achteruit. Als je niet goed bent uitgerust, ben je tot minder in staat, en een slechte nachtrust leidt ook tot een verminderde weerstand.

Voor je huisarts is het van belang dat hij of zij een goed beeld heeft van je drink- en plaspatroon. Vooraf kan je een Nachtplasboekje, ook wel mictielijst genoemd, bijhouden. Hierin noteer je gedurende minimaal één etmaal (24 uur) hoeveel en hoe vaak je drinkt en plast. Je kunt het Nachtplasboekje hier downloaden.

Nycturie is een ander woord voor ’s nachts te vaak wakker worden om te plassen. De aandoening komt geregeld voor, en even vaak bij mannen als bij vrouwen. Nycturie komt vaker voor naarmate we ouder worden. Meer dan de helft van de vijftigplussers moet ten minste eenmaal per nacht opstaan om te plassen¹, maar ook onder de 50 komt nycturie regelmatig voor.

Er zijn verschillende oorzaken van nycturie, ofwel nachtplassen en dus ook meerdere behandelingen denkbaar. Je huisarts kan je helpen met het vaststellen van de redenen en een diagnose stellen. Soms is verder onderzoek noodzakelijk. In andere gevallen kan je huisarts een behandeling voorschrijven om te kijken of dat effect heeft.

Klik hier voor meer informatie over nachtplassen en mogelijke oorzaken.

Een volwassene heeft gemiddeld 1,5 tot 2 liter per dag aan vocht nodig in de vorm van drinken. Hoewel de hoeveelheid vocht die je precies nodig hebt ook afhangt van je leeftijd, fysieke inspanning, de buitentemperatuur, je eten en je gezondheidstoestand. Vocht is nodig om voedingsstoffen in je lichaam op te nemen en te transporteren. Afvalstoffen en het teveel aan vocht plas je weer uit.

Er zijn verschillende redenen waarom je wakker kunt worden om te plassen. Op deze site vind je een aantal mogelijke oorzaken. Als je vaak’s nachts moet plassen en overdag voortdurend moe bent vanwege een slechte nachtrust, wordt het tijd om naar de huisarts te gaan. Wellicht heeft het probleem een simpele verklaring – en een simpele oplossing.

Een van de meest voorkomende oorzaken van nachtplassen is nachtelijke polyurie: nachtelijke overproductie van urine. Ons lichaam produceert ’s nachts meer vasopressine, het hormoon dat de urine concentreert, dan overdag. Zo worden we – normaal gesproken – niet wakker om te plassen. Als je ’s nachts niet genoeg vasopressine produceert, bevat de urine meer water dan normaal, zodat de blaas snel vol zit. Het resultaat is dat je wakker wordt en moet opstaan om te plassen.

Je kunt beginnen om minder alcohol en cafeïne (in thee en koffie) te drinken. Ook is het raadzaam om vlak voor het slapengaan niets meer te eten of te drinken. Het is wel belangrijk dat je je normale vochtinname overdag op peil houdt.